Gebeliğinizi ve bebeğinizin sağlığını etkileyebileceği için, hem gebelik sırasında hem de sonrasında doktor kontrolü altında olmanızı gerektirir. Her ne kadar doktorunuz doğum öncesi ziyaretlerinizde gestasyonel diyabet için test yapsa da, gebelik öncesinde ve gebelikte riskleri azaltmak ya da kan şekeri seviyenizi kontrol etmek için atabileceğiniz bazı adımlar vardır.
Bodrum’da 2009 yılından bu yana Hastalıklarda tıbbi beslenme tedavisi, obezite, sağlıklı kilo alma-verme, gebelikte, emziklilikte beslenme, sporcu beslenmesi gibi programlar ile Beslenme & Diyet uzmanı olarak hizmet veren İlkay Aydın sizler için Gestasyonel Diyabet ve beslenme konusunda bilgiler verdi.
“Gestasyonel diyabet gebeliğin 2.trimestr yada sonrasında ortaya çıkan kan şekeri yüksekliği ve insülin salınımının bozulmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Gebelik öncesinde diyabet tanısı konulmamış gebelerde görülen bir durumdur. Çoğunlukla da büyük oranda gebelik sonrasında annenin kan şekeri seviyesinin normale döndüğü bir durumdur. Her gebe sağlıklı beslenmeye, kilosunun kontrollü gitmesine önem vermelidir ancak gestasyonel diyabet teşhisi konulmuş gebelerin diğerlerine göre çok daha fazla özen göstermesi gerekir. Burdaki temel görev annenin sağlığı dışında bebeğin de sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesini sağlamaktır. Aksi takdirde bebekte kan şekeri dengesizliği, obezite veya bazı anomliler görülebilir.
Gestasyonel diyabet riski olan kişiler genellikle;
*Yaşı ilerlemiş olanlar
*İdeal kilosunun çok üzerindeyken gebeliğin başlayanlar
*İdrarda glikoz artışı
*Daha önce gestasyonel diyabet geçirmiş olanlar
*Ailesinde diyabet hastası olanlar
*Daha önce iri bebek doğuran yada ölü doğum yapmış olanlar
Bu kişiler dışında da vaka görülen gebeler olabilir. Gebelik süresince bu kişiler kan şekeri ölçümü yaparak dengede kalmaya çalışmalıdır. İdeal kilosunda gebeliğe başlayanlar için ortalama hedeflenen kilo artışı 8-12 kg dır. Ancak kilosu fazla olanlarda yada gestasyonel diyabet teşhisi konulmuş olanlar için 6-7 kg kilo almından fazlası önerilmez.
Kan şekerinin yükselmesi aşırı miktarda karbonhidrat tüketimiyle ortaya çıkan bir durumdur. Gebelerde bu nedenle kan şekerini dengede tutmalarını sağlayacak diyabetik diyet listesi hazırlayarak doktorunun önerileri doğrultusunda takip ederiz. Bu listede nelere dikkat ederiz;
*Kişinin günlük rutini çalışıp, çalışmadığı hangi saatlerde öğün tükettiği durumuna bakarak küçük ara öğünleri olan dengeli ve yeterli beslenebileceği listeyi yazarız. Bulabilecekleri alternatifleri değerlendirerek kolay ve sağlıklı yemeklere ulaşabilecekleri bir liste olmalıdır.
*Kişinin uyku düzeni önemlidir. Aşırı uyuması yada uykusuzluğu da metabolizmaya etki edecektir. Çok fazla yememeleri gerektiği gibi bazen de tam tersi hipoglisemi (düşük kan şekeri) de olmaması için yatmadan en az 2 saat önce bir şeyler yemesini sağlamaktır. Bazen 10 saatten uzun süren açlık durumu kişinin şeker dengesini olumsuz yönde etkiler. Hipoglisemi de en az hiperglisemi kadar risklidir. Son öğününüz glisemik indeksi düşük bir meyve ile yanında tüketeceğiniz 1 bardak laktozsuz süt yada kefir yada evde mayalanmış yoğurt olabilir.
*Glisemik indeks 100 gr şekeri baz alarak besinlerin kan şekerini yükseltme hızıdır. Gebe hızlı yükselten besinleri tercih etmemelidir. Biz de hazırladığımız listede size glisemik indeks verilerini vererek oradan uygun aralıkta olan besnlerden seçmenizi isteriz. Bu şekilde hızlı yükselmeyen kan şekeri sizi uzun vadede acıktırmaz ve sonrasındaki hipoglisemik durumun oluşmasını engeller.
*Günlük sıvı tüketimine dikkat edilmelidir. En az 2-3 lt su içmeli ve asitli içeceklerden uzak durulmalı. Gebelikte genellikle kahve ve çay kısıtlanmalıdır bunun dışında diyabet durumunda şekersiz olmaları da önemlidir. Meyve suyu kan şekerini hızlı yükselteceği için tavsiye edilmez.
*Öğünler oluşturulurken besin çeşitliliği genel olarak önemlidir. Bunun dışında tüketeceğiniz ana yemek sebze, etli sebze, balık, kırmızı et, baklagillerden oluşurken yanında ya tahıllı ekmek yada ekmek tüketmediğinizde az miktarda bulgur, kinoa, karabuğday gibi lifli karbonhidrat kaynakları tercih edilmelidir. Kurubaklagiller gaz şikâyetinizi artırırsa dikkatli kullanılmalı ve yemeklerin yanında salata yada ev yapımı yoğurt tercih edilmelidir. Kabızlık sıklıkla gebeliğin şikayetleri arasındadır. Kabızlığı engellemek için lifli besinleri kullanın ve kan şekerinizi dengeleyin.
*Karbonhidratı tamamen kısıtlamak yanlış olur bu nedenle kan şekerini hızlı yükselten basit karbonhidratlar değil de kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir. Yani börek, makarna, pirinç pilavı ,patates vb yiyecekler basit karbonhidratlardır. Bu sebeple kullanılmamalıdır. Ancak bazı özel durumlarda nadiren kullanılmasında sakınca yoktur. Böyle zamanlarda size tavsiyemiz bu gıdaların sıcak tüketilmemesi ve yanında salata -yoğurt gibi yan yemeklerle dengelenmesidir. Mesela patatesi fırınlanmış sıcak haliyle değil de bol yeşillikle patates salatası şeklinde yanında ayran yada yoğurt ile tüketebilirsiniz.
*Kan şekeri dengesinde aşırı yağlı ve baharatlı yemeklerin tercih edilmemesi de önem taşır.
*Ara öğünlerin atlanmaması ve doktorunuzun tavsiyesi doğrultusunda egzersiz yaparak bu durumdan korunabilirsiniz.
Doğuma hedeflenmiş kiloyla girerek sağlıklı bebek dünyaya getirirsiniz. Tabi siz de sağlığınızı korumuş olursunuz. Estetik anlamda doğum sonrası kilolardan kurtulmanız kolay olacaktır. Bunun ilk koşulu da verimli bir emzirme dönemi geçirmektir.
