SIRADA MAYMUN ÇİÇEĞİ Mİ VAR?

SIRADA MAYMUN ÇİÇEĞİ Mİ VAR?

1209
1
PAYLAŞ

 

Covid 19’dan sonra aslında dünyanın belli bölgelerinde sınırlı da olsa yayılan ancak adı duyulmamış yeni hastalıklar duyulur, fark edilir oldu. Bunlardan biri de Maymun Çiçeği. Maymun çiçeği virüsü, daha çok orta ve batı Afrika’da rastlanılan, Orthopoxvirüs cinsine ait, insanlara genellikle enfekte bir kişi veya hayvanın cilt lezyonları ya da vücut sıvılarıyla doğrudan teması sonucu bulaşan zoonotik bir hastalık. 

AHEF Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilim Eğitim Komisyonu Sorumlusu Dr. Zeynep Özsevimli, dünyanın bu virüsün adını 2022 salgınıyla birlikte duyduğunu, genellikle 2-4 hafta süren belirtileri olan ve kendi kendini sınırlayan bir hastalık olduğunu söyledi.

Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (Africa CDC) Salı günü maymun çiçeği (monkeypox/Mpox) virüsünün kıta genelinde yayılması nedeniyle halk sağlığı açısından acil durum ilan etti. BU durum hastalığın dünyada ve Türkiye’de yayılımını da yeniden gündeme getirdi. AHEF Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilim Eğitim Komisyonu Sorumlusu Dr. Zeynep Özsevimli, dünyada ve Türkiye’deki durumu şöyle özetledi. “1 Ocak 2022’den 31 Mart 2024’e kadar, 117 ülkeden DSÖ’ye 185 ölüm dahil olmak üzere toplam 95.226 laboratuvarca doğrulanmış mpox vakası bildirilmiştir. 2024 Mart ayında toplam 466 yeni vaka bildirilmiş olup bu sayı bir önceki ay bildirilen yeni vaka sayısına göre düşüşü temsil etmektedir. Mart 2024’te en çok vaka Afrika Bölgesi’nden bildirilmiştir. Resmi açıklamalara göre maymun çiçeği virüsünün 2022 yılında Türkiye’de bir kişide görüldüğü açıklanmıştı ancak şuan için Türkiye’de bildirilmiş bir maymun çiçeği vakası bulunmamaktadır.”

Afrika’da yeni bir pandemi: Maymun çiçeği

Maymun Çiçeğinin Mpox adlı virüsün neden olduğu, kaşıntılı deri döküntüsüyle ortaya çıkan, ateşe neden olan ve insandan insana bulaşabilen bir hastalık olduğunu belirten AHEF Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilim Eğitim Komisyonu Sorumlusu Dr. Zeynep Özsevimli, daha Covid-19 etkileri atlatılamamışken Afrika’da maymun çiçeği virüsünün acil durum ilanına neden olacak noktada olduğuna dikkat çekti. Hastalığın Afrika’da pandemi haline geldiğini belirten Dr. Zeynep Özsevimli belirtileri şöyle sıraladı. “Deri döküntüsü, ateş, lenf düğümlerinde şişme, kas ağrıları ve solunum probleml gibi belirtiler gösteren maymun çiçeği virüsü, insandan insana, bazen de hayvanlardan bulaşabilen bir virüstür. Özel bir tedavisi bulunmayan maymun çiçeği virüsü için kullanılan ilaçlar ise virüsün meydana getirdiği semptom ve şikayetleri hafifletmeye yöneliktir.”

AHEF Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilim Eğitim Komisyonu Sorumlusu Dr. Zeynep Özsevimli, maymun çiçeği virüsünün daha çok orta ve batı Afrika’da rastlanılan,   Orthopoxvirüs cinsine ait, insanlara genellikle enfekte bir kişi veya hayvanın cilt lezyonları ya da vücut sıvılarıyla doğrudan teması sonucu bulaşan zoonotik bir hastalık olduğunu anlattı. “Hastalıkta, ateş, baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, kas ağrısı ve yorgunluk maymun çiçeği virüsünün en sık görülen belirtileridir. Bir diğer tipik belirtisi olan döküntüler genellikle yüz, eller, ayaklar ve ağızda ortaya çıkıp, bir süre sonra içi sıvı dolu lezyonlara dönüşür. Virüsün yayılımında rolü olan hayvan konakları, kemirgenler ve primatlardır. Genellikle 2-4 hafta süren belirtileri olan ve kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Son yıllarda Afrika’da kentsel alanlardan da vaka bildirimleri olmaya başlamıştır. “

Küresel olarak da dikkatli olunması gereken bir hastalık

Hastalığın yalnızca Batı ve Orta Afrika ülkelerini değil, nadir ve az sayıda da olsa dünyanın geri kalan ülkelerini de etkilediğini ve bu nedenle küresel önemi olan bir hastalık olarak kabul edilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Zeynep Özsevimli, vakaların dünya genelinde 107 farklı ülkeden bildirildiğine ve bu ülkelerin 89’unun daha öncesinde vaka görülmeyen ülkeler olduğuna dikkat çekti.

Çiçek aşısı ile korunmak mümkün olabilir

“Modifiye edilmiş atenüe aşı virüsüne (Ankara suşu) dayalı yeni bir aşı, 2019’da maymun çiçeğinin önlenmesi amacı ile ABD Gıda ve İlaç Ajansı (FDA) ve Avrupa İlaç Ajansından (EMA) kullanım onayı almıştır. Bununla birlikte aşı kısıtlı olarak ulaşılabilir durumdadır. Klinik kullanımı iki doz (deri altına) şeklindedir” diyen Dr. Zeynep Özsevimli, öncesinde çiçek aşısı olanların hastalığı daha hafif geçirebileceklerini ya da hastalıktan korunabileceklerini vurguladı.

Koronavirüs salgınından sonra birçok ülkede yeni bir salgın endişesi başladı. Bu endişeye sebep olan hastalık Maymun Çiçeği Virüsü (Monkeypox) hastalığıdır. 1958’de bir araştırma için bir arada tutulan maymun kolonilerinde rastlanan maymun çiçeği virüsü ilk kez 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde bir insanda görüldü.

Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?

Poxviridae adlı virüs ailesinde Orthopoxvirus cinsine ait bir virüstür. Bu virüsün sebep olduğu hastalığa ise maymun çiçeği hastalığı adı verilmiştir. 1970’lerden günümüze kadar Orta ve Batı Afrika ülkelerinde vakalara rastlanmaktaydı. Nadir de olsa hayvan ihraç edilmesi ile farklı bölgelerde de vaka görülüyordu. Ancak son dönemlerde vakalar yaygınlaşmış, farklı bölgelerde ve farklı kişilerde de hastalık teşhis edilmiştir. Koronavirüs pandemisinin yıkıcı etkilerinden dolayı Maymun Çiçeği dünya genelinde yeni bir salgın ihtimali olarak görülmüş, henüz ciddi bir yayılım göstermese de virüsün yayılımı detaylı olarak takibe alınmıştır.

Maymun Çiçeği Belirtileri

Virüsün yol açtığı bu hastalık çiçek hastalığı ile benzemektedir. Ancak çiçek hastalığına göre daha hafif seyretmektedir. Çiçek hastalığı ile maymun virüsü arasındaki en temel fark Maymun Çiçeği hastalığında lenf düğümlerinin şişmesi, buna karşın çiçek hastalığında böyle bir semptom görülmemesidir. Genellikle hastalık ateş, baş ağrısı, vücut ağrısı ve halsizlik bulguları ile başlamaktadır. Daha sonra çiçek hastalığına benzer şekilde kızarıklık, içi su dolu kabarcık ve döküntüler görülmeye başlanır. Kısaca maymun çiçeği virüsü belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

  • Yüksek ateş,
  • Üşüme, titreme,
  • Halsizlik,
  • Baş ağrısı,
  • Vücut ve kas ağrıları,
  • Lenf bezlerinde şişlik,
  • Ciltte su dolu kabarcık ve döküntüler

Döküntüler genellikle 2-4 hafta aralığında tamamen kaybolur ve iyileşme görülür. Ölüm oranı %3 – 6 şeklindedir.

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?

Maymun çiçeği virüsü insandan insana ya da hayvandan insana olmak üzere iki şekilde bulaşabilmektedir. Genellikle fare, sincap gibi kemirgen hayvanların taşıdığı bir virüstür. Bununla birlikte vahşi yaban hayvanlarından da bulaşabilmektedir.

Hayvandan insana; ısırma, tırmalama, lezyonlu bölgeye temas etme, vücut sıvılarına doğrudan ya da dolaylı yoldan temas etme gibi yollarla bulaşma gerçekleşebilmektedir.

İnsandan insana ise vücut sıvıları ve hastalık kaynaklı döküntülere (ciltteki lezyonlara) temas etme başlıca bulaşma sebebidir. Bununla birlikte, lezyonların temas etmiş olduğu havlu, çarşaf, giysi gibi kişisel eşyalara dokunmak da dolaylı olarak temasa yol açmakta ve bulaşma ihtimalini doğurmaktadır. Uzun süreli yüz yüze temas olması halinde solunum yolu damlacıkları ile de bulaşma görülebilmektedir. Özellikle öksürme, hapşırma yolu ile dışarı atılan damlacıklara maruz kalmak da hastalığı bulaştırabilmektedir. Ancak solunum damlacıkları birkaç santimetreden fazla hareket edemez. Bu nedenle uzun süreli yüz yüze temas halinde bulaşıcılık söz konusudur.

Maymun çiçeği virüsünün ana taşıyıcısı (rezervuar konağı) tespit edilememiştir. Ancak hastalığın adı Maymun Çiçeği olsa da virüsün kaynağının Afrika’da yaşayan kemirgenler olduğu düşünülmektedir.

Maymun Çiçeği Hastalığının Tedavisi ve Virüsten Korunma Yolları

Henüz Maymun Çiçeği hastalığı için özel bir tedavi yoktur. Çiçek hastalığında kullanılmak üzere geliştirilmiş antiviraller faydalı olabilmektedir. Riskli grupta olan hastalara semptomları iyileştirmeye yönelik özel ek tedaviler uygulanabilmekte hastanede yatış gerekebilmektedir.

Hastalık henüz önemli bir seviyede yayılım göstermemiş ve salgına sebep olmamıştır. Ülkemiz koşullarında bu hastalığın yayılma ihtimali oldukça düşüktür, bu nedenle paniğe sebep olmamalıdır. Ancak birçok ülkede normalde olduğundan ve beklenenin üzerinde vaka sayısı bildirildiği için dikkatli olmakta da fayda vardır. Özellikle de çok sayıda vaka bildirilen ülkelere seyahat edilmesi halinde önlem almak oldukça önemlidir. Maymun çiçeğine karşı alınabilecek önlemler aşağıdaki gibidir:

  • Tüm enfeksiyonlarda olduğu gibi genel hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.
  • Çiğ et tüketilmemeli, etin iyi piştiğinden emin olunmalıdır.
  • Ölü hayvanlar da olmak üzere hastalıkla enfekte olması ihtimal dahilinde olan hiçbir hayvana temas edilmemelidir.
  • Enfekte olan kişilerle temastan kaçınılmalı, bu kişilerin bakımından sorumlu kişiler koruyucu ekipman kullanmalıdır.

1 YORUM

  1. Maymun çiçeği eminim ülkemiz de de var ve her zaman olduğu gibi saklanıyor eylülde okulların açılmasıyla bizim duymamız Kasım aralık

BİR CEVAP BIRAK

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.