Ana sayfa Haberler HER SEKTÖR İÇİN COVİD-19 REHBERİ

Haberler

HER SEKTÖR İÇİN COVİD-19 REHBERİ

31 Mayıs 2020

2285

Sağlık Bakanlığı 30 Mayıs tarihli bir rehber yayınlayarak açılacak tüm işyerleri için bir Covid-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi yayımladı. Yaklaşık 130 sayfalık bu rehberde tüm sektörlerin uyması gereken kurallar bulunuyor.

Siz de kendi sektörünüzün uyması gereken kuralları öğrenmek için Ctrl+F tuşuna basarak iş kolunuza ait aramayı sayfa içerisinde yapabilirsiniz.

AVM VE AVM İÇINDEKI İŞ YERLERINDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

AVM’de ve AVM’deki iş yerlerinde görünür yerlere COVID-19 önlemleri ile ilgili afişler (el yıkama, maske kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır. AVM ve iş yerlerinin girişinde, ayrıca AVM içerisinde uygun yerlerde el antiseptiği bulundurulmalıdır. AVM girişlerinde bulunan hava perdeleri çalışıyorsa kapatılmalıdır. COVID-19 için AVM’lerin hiçbir yerinde dezenfektan püskürtme işlemi (dezenfektan tüneli vb uygulamalar) yapılmamalıdır. Dünyadaki sağlık otoriteleri (Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi) tarafından önerilmeyen bu işlem toksik etkileri nedeniyle insan sağlığına zararlı olabilir.

1.1. AVM’deki İş Yerlerine Yönelik Önlemler

» İş yeri çalışanları maske takmalıdır.

» İş yeri girişinde ve kasalarda (ödeme noktalarında) el antiseptiği bulundurulmalıdır. El antiseptiğinin doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli, üzerine ekleme yapılmamalı ve boşalanı yenisi ile değiştirilmelidir.

» İş yeri içerisinde kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Bu, kapının her iki tarafından tutturularak asılabilecek basit bir kırmızı renkli kordon ya da şerit olabileceği gibi, kasa, plastik duba gibi bir blokaj materyali de olabilir.

» Müşterilerin iş yerine tek başlarına girmeleri sağlanmalıdır.

» İş yerine 8 metrekareye 1 kişi düşecek şekilde müşteri alınmalıdır (Ör. 32 metrekarelik bir dükkânda 2 çalışan varsa 2 de müşteri alınabilir).

» İş yeri dışında da sosyal mesafenin korunmasını sağlamak üzere kalabalık oluşmasını engelleyecek önlemler alınmalıdır. Gereken yerlerde zemine aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleri yerleştirilmelidir.

» AVM içerisindeki iş yerleri kendi sektörleri ile ilgili yayınlanan/yayınlanacak kurallara ayrıca uymalıdır.

» Deneme kabinleri mümkün olduğu kadar kullanılmamalı, içeride kalma süresi sınırlandırılmalı (10 dakikayı geçmemeli), kabin içinde maskeler çıkarılmamalı ve her müşteriden sonra kabin havalandırılarak sık kullanılan yüzeyler uygun şekilde temizlenmelidir. Kabinler kullanılmadığı zamanlarda kapı/perdeler açık bırakılmalı ve havalandırmanın sürdürülmesi sağlanmalıdır. İkiden fazla deneme kabini olan iş yerlerinde deneme kabinleri birer atlayarak ve dönüşümlü kullanılmalıdır (ör. ilk seferde 1,3,5, ikinci seferde 2,4,6 gibi).

» Denenen ürünlere Ultraviyole ışınları uygulanmamalıdır. Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi tarafından önerilmeyen bu işlem insan sağlığına zararlı olabilir.

» Aynı ürünlerin farklı kişilere temas ettiği demene amaçlı ürünler (deneme amaçlı kullanılan allıklar gibi) kullanılmamalıdır. Deneme parfümleri sadece çalışanlar vasıtası ile kullanılmalı, müşteriler temas etmemelidir.

» Kasa önünde sıra beklerken durulması gereken yerlere, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleri yerleştirilmelidir.

» Mümkün olduğunca nakit ödemeden kaçınılmalı, kartla temassız ödeme tercih edilmelidir.

1.2. Müşterilere Yönelik Önlemler » AVM içerisinde COVID-19 kapsamında alınan kurallara uyulmalıdır.

» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) dikkat edilmelidir.

» Tıbbi/bez maske kullanılmalıdır.

» AVM içerisinde bulunan berber veya güzellik salonlarını kullanacak kişiler, “Berber, Kuaför ve Güzellik Salonlarında Alınması Gereken Önlemler” kapsamındaki kurallara uymalıdır.

» İş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır. Dokunulduğunda eller su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabuna ulaşılamıyorsa el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Sık dokunulması mümkün olan yüzeylerin farkında olunmalı, buralara dokunmak gerekirse, sonrasında eller su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabuna ulaşılamıyorsa el antiseptiği kullanılmalıdır.

1.3. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler » COVID-19 belirtileri gösteren (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan), COVID-19 tanısı alan ya da COVID-19 temaslı olan personel en az 14 gün çalıştırılmamalıdır.

» Çalışan personel içerisinde ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olanlara tıbbi maske takılarak izole edilmeli, ilgili sağlık birimine yönlendirilmelidir.

» Personel vardiyalı çalıştırılarak çalışma ortamında aynı anda az sayıda personelin bulunması sağlanmalıdır.

» Çalışan personelin tümünün kuralına uygun tıbbi maske takması, maske nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirmesi sağlanmalıdır. Yeni maske takılırken eller el antiseptiği ile temizlenmelidir.

» Personelin dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafenin korunması ve maske takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır. AVM ve iş yerlerinde görev yapan personelin yemekleri kumanya şeklinde verilmeli, AVM yönetimi bunu organize etmelidir.

» Yemekler toplu halde yenmemelidir. Yemek yerken ya da çay/kahve içilirken, maske çıkarılacağı için kişiler arası en az 1 metre sosyal mesafenin korunması sağlanmalıdır.

» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun olmadığı durumlarda el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

1.4. Güvenlik Görevlilerini Korumaya Yönelik Önlemler

AVM güvenlik görevlileri, COVID-19 açısından düşük ve orta riskli alanlarda çalışmaktadır.

1.4.1. Bir metreden uzak temas (Düşük riskli çalışma alanı)

Güvenlik görevlilerinin yüz yüze temas olasılığını azaltmak için camlı kabinlerde bulunmaları önerilir. Böyle bir imkan yoksa, kuruma giriş yapanlarla güvenlik görevlileri arasında en az 1 metre mesafeyi sağlayacak şekilde düzenleme yapılmalıdır. 1 metreden uzak durulacaksa sadece tıbbi maske yeterlidir.

1.4.2. Bir metreden yakın temas (Orta riskli çalışma alanı)

Üst araması yapılacaksa 1 metreden yakın temas olasılığı vardır. Aşağıdaki kişisel koruyucu ekipmanları kullanması sağlanmalıdır. Tıbbi maske ve gözlük/yüz koruyucu kullanılmalıdır. Bu ekipmanlar kişiye özeldir. Vücut salgılarıyla gözle görülür bir kirlenme olasılığı yoksa eldiven kullanılmamalıdır.

El hijyeni sağlanmalıdır.

» Kişisel koruyucu ekipmanın uygun kullanımı konusunda eğitim verilmelidir. Önce maske sonra gözlük/yüz koruyucu takılır, çıkarılırken önce gözlük/yüz koruyucu ve en son maske çıkarılır.

» Yukarıda kullanılması gerektiği belirtilen ekipmanlar, görevlinin aktif olarak görevini yaptığı süre boyunca kesintisiz olarak kullanılmalıdır. Maskeler nemlendikçe ve kirlendikçe yenileri ile değiştirilmelidir.

» Kişisel koruyucu ekipmanların giyilmesi ve çıkartılması sonrasında her seferinde uygun el hijyeni sağlanmalıdır. Eller en az 20 saniye su ve sabunla yıkanmalı veya el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Eldivenin doğru kullanılması sağlanmalıdır. Değiştirilmeyen eldivenler mikrobik kirlenmeye yol açacağından çevreye dokunmamaya ve el hijyenine özen gösterilmelidir.

» Görevlinin dinlenmek üzere yerinden ayrılması halinde (çay, yemek vb.) kullanılan maske ve eldiven çıkartılmalı ve uygun şekilde çift poşetlenerek atılmalıdır. Gözlük/yüz koruyucu bir sonraki kullanıma hazırlık için %70’lik alkolle temizlenmelidir.

» Görev yerine dönülürken yeni maske ve eldiven kullanılmalıdır.

1.5. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma

» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalı ve havalandırılmalıdır. Sık kullanılan alanlar daha sık temizlenmeli ve havalandırılmalıdır.

» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, su ve deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı) sodyum hipoklorit içeren çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Tuvalet temizliği için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.

» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer cihaz yüzeyleri %70’lik alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.

» Çalışma tezgâhları düzenli olarak temizlenmeli ve %70’lik alkol ile dezenfekte edilmelidir.

» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa hemen sonrasında %70’lik alkol ile temizlenmelidir.

» Temizlik yapan personelin tıbbi maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır. Temizlik sonrasında personelin maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki çöpe atması, yıkanabilir bez maske kullandıysa yenisiyle değiştirmesi ve ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkaması, sabun ve suyun olmadığı durumlarda el antiseptiği kullanması sağlanmalıdır.

1.6. AVM Giriş – Çıkış Kapıları ve Genel Alanlara Yönelik Önlemler

» Giriş ve çıkışlar kişilerin birbirleriyle temasını engelleyecek şekilde düzenlenmelidir.

» Giriş ve çıkışlar için zeminde tek yönlü gidiş-geliş işaretleri konulmalıdır.

» AVM’de olabildiğince fazla sayıda giriş kapısı açılmalıdır.

» AVM’deki kişi sayısı her 10 metrekareye bir kişi olacak şekilde sınırlandırılmalıdır.

» AVM’den çıkış yapan kişi sayısı kadar kişinin giriş yapmasına izin verilmelidir.

» AVM’ye girişte tıbbi/bez maske takılmalı ve maskesi olmayanlar içeri alınmamalıdır.

» Girişte ateş ölçümü yapılmalıdır. Ateşi 38oC’dan yüksek olanlar içeri alınmamalı, sağlık kuruluşuna gitmesi istenmelidir.

» AVM giriş ve çıkışlarında sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, girişlerde kişiler sıra ile içeriye alınmalı ve sırada durulması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmelidir.

» Müşteriler anonslar ya da videolarla COVID-19 kapsamında AVM’ de uyulması gereken kurallar konusunda bilgilendirilmelidir. Bu anonslarda AVM ziyaretinin 3 saatten uzun olmaması ve grup halinde dolaşılmaması önerilerine de yer verilmelidir.

» Yemek katındaki her türlü masa ve sandalyenin kullanılması engellenmelidir.

» COVID-19 bulaşma riskini artıracağından aşağıdakiler yapılmamalıdır:

» Konser ve gösteri gibi toplu etkinlikler

» Promosyon uygulamaları

» Broşür dağıtımı

» Dinlenme alanlarının kullanımı

» Çocuk ya da diğer yaş gruplarına yönelik oyun alanları ve sinemaların kullanımı

» Mescitlerin kullanımı

» Oto yıkama hizmeti

» Vale hizmeti

» Genel alanlarda yemek ve diğer gıdaların tüketimi

» Tekerlekli sandalye kullanımı

» Sigara içme alanı kullanımı

» Mama sandalyesi kullanımı

» Bebek arabası kiralanması vb. durumlar.

» Asansörlerin kullanımı sınırlandırılmalı, kapasitesinin üçte biri sayıda kişinin binmesine izin verilmeli ve bu sayı asansör girişinde belirtilmelidir. Asansör içerisinde sosyal mesafeyi korumak amacıyla kişilerin durması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmelidir.

» Yürüyen merdivenlerin bantları ve diğer ortak alanların kapı kolları, tırabzanlar, asansör düğmeleri gibi sık dokunulan yüzeylerin günde en az üç kez temizlik ve dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

» Tuvaletlere el yıkama ve maske kullanımı ile ilgili afişler asılmalıdır.

» Tuvaletlerde el kurutma makineleri kullanılmamalıdır. Tek kullanımlık kağıt havlu sistemine geçilmelidir.

» Tuvaletlerde sıvı sabun bulundurulmalı ve devamlılığı sağlanmalıdır.

» Tuvaletlerdeki su ve sabunlar mümkünse fotoselli olmalıdır.

» Tuvalet alanlarına giriş kapılarının elle tutularak açılması engellenmeli, kapı yerine mümkünse mühendislik uygulamalarıyla mahremiyet sağlayacak geçiş sağlanmalıdır.

1.7. AVM’lerde Ortam Havalandırmasına Yönelik Önlemler

» AVM’lerin etkin şekilde ve dış ortamdan havalandırması sağlanmalıdır.

Havalandırma sisteminin filtrelerinin kontrolleri ve değişimleri düzenli

yapılmalıdır. Filtre değişimi aerosol oluşturacak işlem kabul edildiğinden bu

işlem sırasında personel N95/FFP2 maske takmalı, eldiven ve yüz siperliği

kullanmalı, çıkarılan filtre çift poşetlenerek atılmalıdır. Klima santrallerinin

normal temizlik periyotları kısaltılmalıdır.

» Merkezi havalandırma sistemleri dışındaki klima sistemleri kullanılmamalıdır.

» Havalandırma gece bina kullanımda değilken dahi sürdürülmeli, daha az

hava miktarı ile de olsa gece boyu havalandırma sistemi çalışmaya devam

ettirilmelidir.

» Kirli hava çıkışının yapıldığı yerlerden insan geçişi engellenmelidir.

» AVM’de teknik olarak gerekli olan asgari hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.

1.8. Mal Kabul Alanlarına Yönelik Önlemler

Genel olarak COVID-19 virüslerinin cansız yüzeylerde bulunabileceği gösterilmiş

olmakla birlikte hastalık oluşturacak miktarda bulunmaması nedeniyle paket

veya kargo ile bulaş beklenmemektedir. Dünya Sağlık Örgütü ve Avrupa Hastalık

Korunma ve Kontrol Merkezi gibi sağlık kuruluşlarının da bu konuda kısıtlaması

yoktur. Esas bulaş yolu virüsü taşıyan kişi ile yakın temastır, bununla birlikte hasta

kişinin solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunma ve sonrasında yüze

dokunma ile bulaş ihtimali olduğundan el hijyenine dikkat edilmelidir.

» Mal Kabul Bölümünde el antiseptiği bulundurulmalıdır.

» Mal kabulü yapılan yerlerde görevli personel dışındaki kişiler bulunmamalıdır.

» Bu alanlarda çalışan personel sayısı mümkünse azaltılmalıdır. Personelin

sosyal mesafe kuralına (en az 1 metre) uymaları sağlanmalıdır.

» Görevli personel maske takmalıdır.

» Mal Kabul Bölümünde kargo malzemeleri ve insanlar üzerine dezenfektan

püskürtülmemelidir. Dünyadaki sağlık otoriteleri (Dünya Sağlık Örgütü,

Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi ve Amerika Birleşik Devletleri

Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi) tarafından önerilmeyen bu işlem

toksik etkileri nedeniyle insan sağlığına zararlı olabilir.

BERBER, KUAFÖR VE GÜZELLIK SALONLARINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

2.1. Genel Önlemler

Berber, kuaför ve güzellik salonlarında, iş yeri alanlarının küçük olması ve çalışma

koşulları nedeniyle müşterilerle yakın temas (1 metreden yakın, 15 dakikadan uzun)

söz konusu olabilir. Bu nedenle hem iş yeri çalışanı hem de müşteri, COVID-19

salgını süresince geçerli olmak üzere korunma önlemleri olarak aşağıdaki kurallara

uyulmalıdır. Her iş yerinin görünür bir yerine önlemlerle ilgili afişler (el yıkama,

maske kullanımı ve iş yerinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.

2.2. İş Yerine Yönelik Önlemler

» İş yerinde kalabalık oluşmasını engellemek için, müşteriler randevu ile

kabul edilmelidir. Müşterilerin randevu saatinde gelmeleri istenmelidir.

» Müşteriye olabildiğince az sayıda personel ile hizmet verilmeli ve bunlar

kayıt altına alınmalıdır. Bu uygulama, müşterinin ya da personelin COVID-19

çıkması durumunda temaslı taramasını kolaylaştıracaktır.

» İş yerinin dışında da sosyal mesafe korunmalı, kalabalık olmasını

engelleyecek önlemler alınmalıdır.

» İş yerinde hizmet verilecek koltuk/ birim sayısı, kişiler arası sosyal mesafeyi

koruyacak şekilde (örneğin koltuk sayıları azaltılmalı, birer koltuk atlanarak

müşteri oturtulmalı) düzenlenmelidir.

» İş yerindeki koltuk/birim sayısı kadar içeriye müşteri kabul edilmelidir.

» İş yerine maskesiz müşteri alınmamalıdır. Müşteriler işlem esnasına kadar

maske kullanmalı, ancak yapılacak işlemin özelliğine göre kısa süreli

maskeyi çıkarabilir.

» İş yerine müşteri ve çalışan dışında kimse bulunmamalı, misafir alınmamalıdır.

» İş yeri içinde su ve sabuna erişim kolay olmalı ve burada tek kullanımlık

kâğıt havlular bulundurulmalıdır.

» İş yeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere el antiseptiği

bulundurulmalı ve sürekliliği sağlanmalıdır.

» Müşteriler, iş yerine girmesini takiben ellerini yıkaması ya da el antiseptiği

kullanması konusunda uyarılmalıdır.

» İş yerinde satışa sunulan şampuan, kozmetik gibi ürünleri mümkün olduğunca cam veya tezgâhların arkasında korumaya alınmalıdır, ortalıkta bırakılmamalıdır.

» Müşterilere hizmet verilirken yiyecek ve içecek (su hariç) servisi yapılmamalıdır.

» İçeride ortak kullanım amacıyla gazete, dergi vb. şeyler bulundurulmamalıdır.

» Her müşteri için tek kullanımlık malzeme kullanılmalı, tek kullanımlık

malzeme sağlanamadığı durumlarda her kullanım sonrasında tekstil

malzemeleri en az 60oC’de yıkanmalıdır. Kullanılan aletlerin üzerinde kan

veya sekresyon yoksa, %70’lik alkol ile silinmelidir. Kullanılan aletlerin

üzerinde kan veya sekresyon varsa, ön temizlik yapıldıktan ve kuruduktan

sonra %70’lik alkol ile silinmelidir.

» Manikür, pedikür, epilasyon gibi işlemlerde kullanılan aletlerin kişiye özel

olması sağlanmalıdır. Kişiye özel alet kullanımı sağlanamadığı durumlarda,

her müşteriden sonra kullanılan aletlerin temizlik ve sterilizasyonu

sağlanmalıdır. Yapılan işlem eldiven kullanmayı gerektiriyorsa tek kullanımlık

eldiven kullanılmalıdır. Eldivenli ellerle çevreye dokunulmamalıdır.

» Fön makinesi mümkün olduğunca kullanılmamalıdır. Fön makinesi gibi

yüksek hava akımı yaratan cihazları kullanırken, düşük hızda, yandaki

müşteriyi etkilemeyecek yönde ya da diğer müşterilerden farklı bir alanda

kullanılmasına özen gösterilmelidir.

» Saç kesimi esnasında yüze ve baş bölgesinde kalan kesilmiş saçların ve

kullanılan araç ve gereçlerin geçici süreliğine temizlenmesi için kullanılan

ense fırçasının kullanımı geçici süreliğine durdurulmalıdır.

» Bayan kuaförleri ve güzellik merkezlerinde cilt bakımı, makyaj ve kalıcı

makyaj hizmetinin sunumu geçici süreliğine durdurulmalıdır.

» Kasa önünde sıra beklerken, durulması gereken yerler zeminde sosyal

mesafeyi sağlayacak şekilde işaretlenmelidir.

» Müşterilerden tercihen temassız olmak üzere, nakit olmayan ödeme

yapmaları istenmelidir.

2.3. Müşterilere Yönelik Önlemler

» İş yerinde belirlenen kurallara uyulmalıdır.

» Diğer müşterilerle aradaki sosyal mesafeye (en az 3-4 adım) dikkat

edilmelidir.

» Randevu ile gidilmeli ve randevu saatine uyulmalıdır.

» Maske (tercihen tıbbi) kullanılmalıdır.

» İş yerine girdikten sonra eller yıkanmalı ya da el antiseptiği kullanılmalıdır.

» İş yeri içinde gerekli olmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.

» Çevreye temas sonrası el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Yemek ve içmek (su hariç) için talepte bulunulmamalıdır.

2.4. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler

» Hasta personel (ateş, öksürük, nezle, nefes darlığı gibi belirtileri olan)

çalıştırılmamalıdır.

» Personel çalışırken ateş, öksürük, nezle, nefes darlığı gibi belirtiler gelişirse,

maskesi takılı olarak pandemi hastanesine yönlendirilmelidir.

» Personel vardiyalı çalıştırılmalı, çalışma ortamında aynı anda daha az

personelin bulunması sağlanmalıdır.

» Çalışan personelin tümünün kuralına uygun maske takması sağlanmalıdır.

Maske ıslandıkça ya da kirlendikçe değiştirilmelidir.

» Müşteri ile 1 metreden yakın ve 15 dakikadan uzun temas olasılığı olan

personelin yüz koruyucu kullanması sağlanmalıdır. Yüz koruyucu her

müşteri sonrasında %70’lik alkol ile silinerek tekrar kullanılabilir.

» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmelerini sağlanmalıdır. Bunun için,

eller sık sık en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabun

olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği ile ovalanmalıdır. Antiseptik

içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

» Personelin dinlenme alanlarında sosyal mesafenin korunması ve maske

takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır. Yemek yerken ya da çay/kahve

içilirken, maske çıkarılacağı için, bunun yapıldığı kapalı alanda aynı anda

birden fazla kişinin olmaması sağlanmalıdır.

» Çalışan personelin temaslı ya da izolasyonda olmadığından emin

olunmalıdır.

2.5. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma

» Temizlik günlük olarak yapılmalıdır. Ancak, sık kullanılan alanlar daha sık

temizlenmelidir.

» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları,

telefon ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir.

20 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

Bu amaçla, su ve deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100

sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı) sodyum hipoklorit

içeren çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir.

Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler

için kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet temizliği için 1/10

sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)

kullanılmalıdır.

» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer

cihaz yüzeyleri % 70’lik alkolle silerek dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

» Çalışma tezgahları, ekipmanları ve aletleri düzenli olarak temizlenmeli,

%70’lik alkol ile dezenfekte edilmelidir.

» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa, hemen arkasından

%70’lik alkol ile dezenfekte edilmelidir.

» Temizlik yapan personelin maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır.

Temizlik sonrasında personelin maske ve eldivenlerini çıkartıp iş yerindeki

çöpe atması, yıkanabilir bez maske kullandıysa yenisiyle değiştirmesini ve

ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkaması, sabun ve suyun

olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği ile ovalaması sağlanmalıdır.

» İş yeri sık sık havalandırılmalıdır.

AYAKKABI VE ÇANTA SATIŞI YAPAN ESNAFLARIN ALMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Çanta ve ayakkabı satan işletmeler, toplum tarafından sıklıkla kullanılan, ürün

temasının olduğu buna karşılık iş yeri alanlarının küçük olması veya kalabalık

ortamları nedeni ile COVID-19 yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın

zor olabileceği alanlardır. Bu nedenle müşteri gereksinimleri mümkün olduğunca

telefon ve internet üzerinden karşılanacak hale getirilmelidir. İş yerinin görünür bir

yerine COVID-19 kapsamında alınması gereken önlemlerle ilgili afişler (el yıkama,

maske kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.

3.1. İş Yerine Yönelik Önlemler

» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı

şekilde) kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.

» Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri

alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.

» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra

beklenmesi gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle

belirlenmelidir.

» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre

belirlenmiş işaretlerde beklemelidir.

» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer

kişiler dışarıda kalmalıdır.

» İş yerlerine misafir alınmamalıdır.

» İş yeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere alkol bazlı el

antiseptiği veya en az %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır. El

antiseptiğinin doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve her

zaman dolu olması sağlanmalıdır.

» İş yerine giren her müşterinin ellerini dezenfekte etmesi sağlanmalıdır.

» Ürün deneme süresi mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır.

» Denenen ürünlere Ultraviyole ışınları uygulanmamalıdır. Avrupa Hastalık

Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve

Korunma Merkezi tarafından önerilmeyen bu işlem insan sağlığına zararlı

olabilir.

» Ayakkabı denemede kullanılan kolaylaştırıcı aparat (ayakkabı çekeceği)

her müşteriden sonra %70’lik alkol veya 1/100 çamaşır suyu içeren bezle

silinerek dezenfekte edilmelidir.

» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı

veya pencere yerleştirilmelidir.

» Müşterilerden tercihen temassız olmak üzere nakit olmayan ödeme

yapmaları istenmelidir.

3.2. Müşterilere Yönelik Önlemler

» Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride

uyulması beklenen kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması

sağlanmalıdır.

» Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarında sosyal mesafeyi

sağlamaları hususunda uyarılmalıdırlar.

» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri

ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak bez maske takılması

yeterlidir. Girişte maskesi olmayanlar için maske bulundurulmalıdır.

» Müşteri iş yerine girdiğinde alkol bazlı el antiseptiği veya en az %70’lik alkol

içeren kolonya ile ellerini temizlemelidir.

» Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır.

Dokunulduğunda el antiseptiği kullanmaları sağlanmalıdır.

» Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması

sağlanmalıdır.

3.3. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler

» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri

hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.

» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel

olduğunda çalıştırılmamalıdır.

» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler

gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.

» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe

ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve çıkarıldıktan

sonra el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır.

Antiseptik içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

» Personel müşterilerle aynı ürünlere dokunacağı için, her müşteriden sonra

ellerini temizlemelidir.

» Müşteri ile ayakkabı, çanta denemesine yardım etme gibi 1 metreden

daha yakın durumlarda çalışma öncesinde tıbbi maske ve yüz koruyucu

kullanılmalıdır.

» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi

korumalı ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/

kahve içilirken, maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı

anda birden fazla kişinin olmaması sağlanmalıdır.

3.4. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma

» İş yerlerinde her gün düzenli olarak temizlik yapılmalıdır.

» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları,

telefon ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir.

Bu amaçla, su ve deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100

sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum

hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde

korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen bir

dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır

suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.

» Klor bileşiklerinin uygun olmadığı yazar kasa, bilgisayar klavyeleri, telefon

ve diğer cihaz yüzeyleri % 70’lik alkolle silerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.

» Çalışma tezgâhları, ekipmanları ve aletleri düzenli olarak temizlenmeli,

%70’lik alkol ile dezenfekte edilmelidir.

» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa hemen arkasından

%70’lik alkol ile temizlenmelidir.

» Temizlik yapan personelin maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır.

Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki

çöpe atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun

ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır.

» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı

düşük tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında yapılmalıdır.

» İş yerlerinin kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.

» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan iş yerlerinin havalandırması temiz

hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma

sistemlerinin bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda

yapılmalıdır.

» Varsa iş yeri lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır. İş yeri lavabosu sık

aralıklarla temizlenmelidir.

BAKKALLARIN ALMASI GEREKEN ÖNLEMLER

İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el

yıkama, maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar)

asılmalıdır. İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el

antiseptiği bulundurulmalıdır.

4.1. İş Yerine Yönelik Önlemler

» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı

şekilde) kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.

» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri

alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.

» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra

beklenmesi gereken her yerde (ödeme alanları vb.) mesafe yer işaretleriyle

belirlenmelidir.

» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre

belirlenmiş işaretlerde beklemelidir.

» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer

kişiler dışarıda kalmalı, iş yerine misafir alınmamalıdır.

» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini

engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya

da şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.

» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının

engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından

müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.

» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak

şekilde yer işaretlemesi yapılmalıdır.

» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.

» Personeli korumak için tezgâhlar ve müşteri alanı arasına geçici bir ayırıcı

veya pencere yerleştirilmelidir.

4.2. Müşterilere Yönelik Önlemler

» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.

» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maske

çıkartılmamalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına

26 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

uygun olarak basit bez maske takılması yeterlidir.

» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4

adım) korunmalıdır.

» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.

» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği

kullanılmalıdır.

4.3. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler

» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel

çalıştırılmamalıdır.

» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler

gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.

» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe

ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el

antiseptiği kullanılmalıdır.

» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.

» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini

sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve

sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol

içeren kolonya kullanılmalıdır.

» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve

maske takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.

» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda

aynı anda birden fazla kişi olmamalıdır.

4.4. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma

» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve

tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.

» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile

ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.

» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa

yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik

sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay

bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir.

Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için

kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için

1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)

kullanılmalıdır.

» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı

düşük tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında

yapılmalıdır.

» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık

yapılmalıdır.

» Varsa iş yeri lavabosu ve tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir. İş yeri

lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır.

» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.

» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma

aletleri çalıştırılmamalıdır.

BÜFE, KANTIN VE BAYILERDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri (el

yıkama, maske kullanımı, sosyal mesafe ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar)

asılmalıdır. İş yeri girişinde, içinde ve ödeme noktası yakınında uygun yerlerde el

antiseptiği bulundurulmalıdır.

5.1. İş Yerine Yönelik Önlemler

» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı

şekilde) kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.

» Çalışan ve müşteri dahil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye çalışan/

müşteri alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.

» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi

gereken her yerde (iç ve dış alanlar) bekleme mesafeleri yer işaretleriyle

belirlenmelidir.

» İçeride kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini

engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Renkli kordon ya

da şerit veya plastik duba gibi bir blokaj materyali bu amaç ile kullanılabilir.

» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre

belirlenmiş işaretlerde beklemelidir.

» Bu iş yerlerindeki yeme içme alanlarının kullanımı restoran, lokanta ve

kafelerle birlikte açılmalıdır. Bu alanlarda “Restoran, lokanta ve kafeler” için

yayınlanacak kurallar uygulanmalıdır.

» Bahis bayilerinde bahis doldurma işlemi dış mekanda yapılmalı, ortak

kullanım amacı ile kalem, broşür vb. materyal bulundurulmamalıdır.

» Açık ürünlerin paketlenerek satılması, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının

engellenmesi, mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından

müşteriye verilmesi sağlanmalıdır.

» Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında (en az 1 metre) olacak

şekilde yer işaretlemesi yapılmalıdır.

» Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.

» Personeli korumak için tezgâhlar/personel ve müşteri alanı arasına geçici

bir ayırıcı veya pencere yerleştirilmelidir.

30 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

5.2. Müşterilere Yönelik Önlemler

» İş yeri girişindeki asılı afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.

» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalı ve içeride maske

çıkartılmamalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına

uygun olarak basit bez maske takılması yeterlidir.

» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4

adım) korunmalıdır.

» Mecbur kalınmadıkça yüzeylere dokunulmamalıdır.

» Sık dokunulan yüzeylere dokunulması durumunda, el antiseptiği

kullanılmalıdır.

5.3. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler

» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel

çalıştırılmamalıdır.

» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler

gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir.

» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe

ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el

antiseptiği kullanılmalıdır.

» Müşteri ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır.

» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini

sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve

sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği / en az %70’lik alkol

içeren kolonya kullanılmalıdır.

» Personelin dinlenme alanlarında 1 metrelik sosyal mesafe korunmalı ve

maske takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır.

» Yemek, su/çay/kahve molalarında maske çıkarılacağı için, kapalı alanda

aynı anda birden fazla kişi olmamalıdır.

5.4. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma

» İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve

tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.

» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile

ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.

» İş yerinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa

yüzeyleri gibi) temizliğinin su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik

sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay

bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir.

Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için

kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için

1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9)

kullanılmalıdır.

» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı

düşük tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında

yapılmalıdır.

» İş yerlerinde pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık

yapılmalıdır.

» Varsa iş yeri lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır. İş yeri lavabosu ve

tuvaleti sık aralıklarla temizlenmelidir.

» İş yerindeki dinlenme alanları ile tuvaletinin pencereleri açık tutulmalıdır.

» Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalı, hava ile el kurutma

aletleri çalıştırılmamalıdır.

5.5. COVID-19 Kapsamında Büfelerde Alınması Gereken Önlemler

» İş yerinin görünür bir yerine COVID-19 önlemleri ile ilgili bilgilendirme afişleri

(el yıkama, maske kullanımı ve sosyal mesafe için uyulması gereken kurallar)

asılmalıdır. Büfelerde müşteri ve çalışan için el antiseptiği bulundurulmalıdır.

5.5.1. İş Yerine Yönelik Önlemler

» Büfede tıbbi/bez maske takılmalı, nemlendikçe değiştirilmelidir. Her maske

değişiminden sonra el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Büfe önünde sosyal mesafenin (en az 1 metre, 3-4 adım) korunması için

zeminde işaretleme yapılmalıdır.

» Müşterilerin tek tek alışveriş yapmaları sağlanmalıdır.

» Her ödeme işleminden sonra el antiseptiği kullanılmalıdır. Ödemelerde

mümkünse temassız ödeme şekli teşvik edilmelidir.

» Eldivenin doğru kullanılmaması COVID-19 bulaşma riskini artırabileceğinden

büfede çalışanlar eldiven kullanmamalıdır. El hijyenine dikkat edilmesi

yeterli olacaktır.

32 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

» Büfenin temizliği günlük olarak yapılmalı, sık kullanılan alanlar (masa ve

tezgahlar gibi) daha sık temizlenmelidir.

» Büfede pencereler ve kapılar açılarak doğal havalandırma sık yapılmalıdır.

» Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu %70’lik alkol ile

ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır.

» Büfeye misafir alınmamalıdır.

5.5.2. Müşterilere Yönelik Önlemler

» Büfe önündeki asılı COVID-19 ile ilgili afişte belirtilen kurallara uyulmalıdır.

» Tıbbi/bez maske takılmalıdır.

» Diğer müşteriler ve çalışanlar ile aradaki sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4

adım) korunmalıdır.

» Mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunulmamalı, dokunulması durumunda

el antiseptiği kullanılmalıdır.

KASAP, MANAV, KURUYEMIŞÇI, BALIKÇI VE DIĞER GIDA SATIŞ YERLERINDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Kasap, manav, kuruyemişçi, balıkçı ve diğer gıda satıcıları gibi küçük işletmeler,

toplum tarafından sıklıkla kullanılan buna karşılık iş yeri alanlarının küçük olması

nedeni ile COVID-19’un yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın zor

olabileceği alanlardır. Müşteri gereksinimleri mümkün olduğunca randevulu ya da

telefon ve internet üzerinden karşılanacak hale getirilmelidir. İş yerinin görünür bir

yerine COVID-19 kapsamında alınması gereken önlemlerle ilgili afişler (el yıkama,

maske kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.

6.1. İş Yerine Yönelik Önlemler

» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı

şekilde) kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.

» Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri

alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.

» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi

gereken her yerde (iç ve dış mekân dâhil) mesafeler yer işaretleriyle

belirlenmelidir.

» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre

belirlenmiş işaretlerde beklemelidir.

» Gıda satış yerlerinin dışında sıra oluşması durumunda sosyal mesafenin

korunması sağlanmalı, kalabalık oluşmasını engelleyecek önlemler

alınmalıdır. Gerekirse sosyal mesafeyi sağlayacak şekilde zeminde

işaretlemeler yapılmalıdır.

» Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Diğer aile

bireylerinin mümkünse dışarıda kalmaları özendirilmelidir.

» Gıda satış yerlerine misafir alınmamalıdır.

» İş yeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere alkol bazlı

el antiseptiği veya %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır. El

antiseptiğinin doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve her

zaman dolu olması sağlanmalıdır. İş yerine giren her müşterinin ellerini

dezenfekte etmesi sağlanmalıdır.

» Ürünler mümkün olduğunda cam veya tezgâhların arkasında korumaya

alınmalıdır.

» Ürünlerden uygun olanlar (sebze-meyve gibi) daha önceden farklı

miktarlarda paketlenip satışa sunulmalıdır.

» Paketli olmayan ürünlere müşterinin dokunmaması sağlanmalıdır. Tek

kullanımlık eldivenler kullanarak müşterilere servis yapılmalı ve her

müşteriden sonra eldivenler çıkarılmalı ve kapaklı çöp kutusu/çöp

torbasına atılmalıdır.

» Mümkünse personel ile müşteri arasında direkt temas kurmalarının

önlenebilmesi ve damlacık yoluyla bulaşın engellenmesi amacıyla şeffaf

bir bariyer yerleştirilmelidir.

» Müşterilerin ödemelerinde tercihen temassız olmak üzere nakit olmayan

ödeme yapmaları teşvik edilmelidir.

6.2. Müşterilere Yönelik Önlemler

» Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride

uyulması beklenen kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması

sağlanmalıdır.

» Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarında sosyal mesafeyi

sağlamaları konusunda uyarılmalıdır.

» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri ve

genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak basit bez maske takılması

yeterlidir. Girişte maskesi olmayanlar için temiz maske bulundurulmalıdır.

» Müşteri iş yerine girdiğinde alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya

kullanmalıdır.

» Müşteriler, iş yeri içinde gıdalara dokunmamalıdır. Bütün ürünler çalışan

personel tarafından paketlenmeli ve müşteriye verilmelidir.

» Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır.

» Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması

sağlanmalıdır.

6.3. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler

» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri

hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.

» Gıda satış yerlerinde çalışan personel hasta (ateş, öksürük, nezle, nefes

darlığı gibi belirtileri olan) olduğunda çalışmamalıdır.

» Personel çalışırken ateş, öksürük, nezle, nefes darlığı gibi belirtiler gelişirse,

maskesi takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.

» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe

ya da kirlendikçe değiştirilmeli, değiştirilmesi öncesinde ve sonrasında el

antiseptiği kullanılmalıdır.

» Alışveriş sırasında müşteri ile 1 metreden daha uzak mesafede

bulunulmalıdır.

» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalı, sık aralıklarla

ellerin hijyeni sağlanmalıdır.

» El hijyenini sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla

yıkanmalı, su ve sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği

kullanılmalıdır. Antiseptik içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal

sabun yeterlidir.

» Et ve et ürünleri, paketlenmemiş gıda maddeleri satışında çalışan personel

eldiven kullanmalıdır. Eldiven gıda dışındaki nesnelere değmemelidir. İş

bitince eldiven çıkarılıp, el hijyeni sağlanmalıdır. Kullanılan eldiven çöp

kovası/çöp torbasına atılmalı, yeni bir eldiven takılmalıdır.

» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi

korumalı ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/

kahve içilirken, maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı

anda birden fazla kişinin olmaması sağlanmalıdır.

» Gıda satış yerlerindeki müşteri oturma alanları kaldırılmalıdır.

6.4. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma

» Gıda satış yerlerinde her gün su ve deterjanla düzenli olarak temizlik

yapılmalıdır.

» İş yerlerinin temizliğinde özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları,

telefon ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliğine dikkat edilmelidir.

Bu amaçla, su ve deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100

sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum

hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde

korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen bir

dezenfektandır. Tuvalet temizliği için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu

(Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.

» Klor bileşikleri ile temizlik yapılmasının uygun olmadığı yazar kasa,

36 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

bilgisayar klavyeleri, telefon, POS cihazı ve diğer cihaz yüzeyleri %70’lik

alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.

» Müşteriler ödeme terminalini kullanır ve dokunurlarsa hemen arkasından

%70’lik alkol ile temizlenmelidir.

» Çalışma tezgâhları, ekipmanları ve aletleri düzenli olarak temizlenmeli,

%70’lik alkol ile dezenfekte edilmelidir.

» Temizlik yapan personelin maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır.

Temizlik sonrasında personelin maske ve eldivenlerini çıkartıp iş yerindeki

çöpe atması ve ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalıdır.

» Klimalar dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılmalı, fan hızı

düşük tutulmalıdır. Klimaların bakım, temizlik ve filtre değişikliği zamanında

yapılmalıdır.

» İş yerlerinin kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.

» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan iş yerlerinin havalandırması temiz

hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma

sistemlerinin bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda

yapılmalıdır.

» Varsa iş yeri lavabosu müşterilere kapalı olmalıdır. İş yeri lavabosu sık

aralıklarla temizlenmelidir.

KITAP VE KIRTASIYE MAĞAZALARINDA ALINMASI GEREKEN

ÖNLEMLER

Kitap ve kırtasiye mağazaları toplum tarafından sıklıkla kullanılan, ürün temasının

olduğu buna karşılık iş yeri alanlarının küçük olması veya kalabalık ortamları nedeni

ile COVID-19 yayılmasını önlemek için sosyal mesafeyi korumanın zor olabileceği

alanlardır. Bu nedenle müşteri gereksinimleri mümkün olduğunca telefon ve

internet üzerinden karşılanacak hale getirilmelidir. İş yerinin görünür bir yerine

COVID-19 kapsamında alınması gereken önlemlerle ilgili afişler (el yıkama, maske

kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.

7.1. İş Yerine Yönelik Önlemler

» Maskesiz ve maskeyi uygun şekilde kullanmayan (burun ve ağız kapalı

şekilde) kullanmayan müşteriler içeri alınmamalıdır.

» Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri

alınmalıdır. Bu kurala göre iş yeri kapasite bilgisi kapıya asılmalıdır.

» Sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, sıra beklenmesi

gereken her yerde (iç ve dış alanlar dâhil) sosyal mesafe yer işaretleriyle

belirlenmelidir.

» Sıra bekleyen müşteriler iş yeri dışında sosyal mesafe kurallarına göre

belirlenmiş işaretlerde beklemelidir.

» İş yerlerine misafir alınmamalıdır.

» İş yeri girişinde müşteriler tarafından kullanılmak üzere alkol bazlı el

antiseptiği veya en az %70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır.

El antiseptiğinin doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve

her zaman dolu olması sağlanmalıdır. Müşterilerin girişte bu ürünleri

kullanmaları sağlanmalıdır.

» Müşterilerin ürünlerle temasını mümkün olduğu kadar azaltacak önlemler

alınmalıdır.

» Müşterilerin inceleme amacı ile el temasının yoğun olduğu dayanıklı ürünlere

belirli periyotlarla %70 alkol içeren dezenfektan spreyle püskürtülerek

dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

» Müşteri tarafından incelenip alınmayan raf ürünleri, mümkün olduğu kadar

raftaki ürünlerin en altına veya arkasına yerleştirilmelidir.

» Personeli korumak için tezgâhlar ve kasa görevlileri ile müşteri alanı arasına

38 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

geçici bir ayırıcı veya pencere yerleştirilmelidir.

» Müşterilerden tercihen temassız olmak üzere nakit olmayan ödeme

yapmaları istenmelidir.

7.2. Müşterilere Yönelik Önlemler

» Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride

uyulması beklenen kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması

sağlanmalıdır.

» Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarında sosyal mesafeyi

sağlamaları hususunda uyarılmalıdırlar.

» Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri

ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak bez maske takılması

yeterlidir. Girişte maskesi olmayanlar için maske bulundurulmalıdır.

» Müşteri iş yerine girdiğinde alkol bazlı el antiseptiği veya en az %70’lik alkol

içeren kolonya ile ellerini ovalamalıdır.

» Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır.

Dokunulduğunda el antiseptiği kullanılmalıdır.

» Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması

sağlanmalıdır.

» Mümkün olduğunca müşteriler kitap reyonları ve rafları arasında sosyal

mesafeyi ihlal edecek şekilde dolaşmamalı, kitapları karıştırmamalı,

müşterinin istediği kitapları tezgâhtarlar ilgili bölümden alıp getirmelidir.

7.3. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler

» Çalışan personelin COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri

hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.

» Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel

olduğunda çalıştırılmamalıdır.

» Personel çalışırken ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler

gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.

» Çalışan personelin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe

ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el

antiseptiği kullanılmalıdır.

» Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmesi sağlanmalıdır. El hijyenini

sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su

ve sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır.

Antiseptik içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

» Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi

korumalı ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/

kahve içilirken, maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı

anda birden fazla kişinin olmaması sağlanmalıdır.

7.4. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma