Küresel çapta bir salgınla karşı karşıyayız. Bunu reddetmek mümkün değil elbette ancak bu salgının yarattığı kaygı ve depresif duygu durumla baş etmek, hissedilen yoğunluğunu azaltmak mümkün. Durumu kontrol edemeyebilirsiniz ancak neye odaklandığınızı kontrol edebilirsiniz.
Unutmayın burada hedefimiz kaygının tamamen ortadan kaldırılması değil ancak doğru değerlendirilerek, işlevselliğimizi yitirmemize sebep olmasını engellemektir.
Öncelikle bu durumda endişeli olmanızın normal olduğunu kabul edin. Kaygının hayati bir fonksiyonu vardır. Tehlike durumunda reaksiyon göstermemize yol açarak hayatta kalmamızı sağlar. Bu noktada kritik olan tehlikenin gerçekte olduğundan daha büyük ve baş edilemez olarak algılanması durumunda işlevselliğini yitirmesidir.
Olasılıklara mı, ihtimallere mi odaklanıyoruz?
Yapmamız gereken ilk aşamada kaygının kaynağı olan düşüncemizi netleştirmektir. Beynimiz belirsizlik durumunda çoğunlukla ‘en kötü senaryoya’ odaklanır. Bu senaryonun ne olduğunu bulmak, bunun gerçekçi olup olmadığını değerlendirmemizi sağlayacaktır.
Örneğin; ‘ Hepimiz öleceğiz.’, ‘Herkes tehlikeli ve virüs saçıyor.’, ‘Dünyanın sonu geldi.’, ‘Bir daha asla iyi hissedemeyeceğim.’, ‘Ekonomik olarak asla düze çıkamam.’ gibi düşünceler bize asla baş edemeyeceğimiz bir durumda olduğumuzu düşündürür. Bu çaresizlik hissi, kaygı ve depresif duygu durumunu ağırlaştırır. Bu düşüncelinizi tespit ettikten sonra objektif olarak ‘Bu ne kadar gerçek?’ sorusunu sorarak yakından incelediğimizde ihtimaller olduğu ancak yüzde yüz gerçekleşecek anlamına gelmediği sonucuna ulaşırız.
Bu noktada sosyal medya ve internet üzerinden yayılan kirli bilgiden uzak durmaya özen göstermemiz gerekiyor. Gerçek bilgiye güvenilir kaynaklardan (Dünya Sağlık Örgütü açıklamaları gibi) ulaştığınızdan emin olun. Gerçeklesen ölüm sayısına odaklanan bilgi aktarımlarında, sağlığına kavuşan veya etkilenmeyen grubun oranına pek odaklanılmadığı görülüyor.
Tehlikeyi inkar edin ya da yok sayın, her şey yolunda demeye gelmiyor bu elbette ancak gerçekçi bakış açısı ile değerlendirin.
Nasıl baş ederim?
Olasılıkları gözden geçirdikten sonra baş etme becerilerimizi gözden geçirmemiz gerekiyor.
Kaygımızın kaynağı olan düşüncelerimizi gerçekçi olanlarla değiştirdikten sonra olasılıklar dahilindeki tehlike ile baş etme yöntemlerimiz üzerine odaklanmalıyız. Kendinizi olası bir bulaştan korumak için hijyen kurallarına uymanız ve sosyal mesafenizi korumanız önemli. Beslenme ve uyku düzeniniz gibi bağışıklık sisteminizi güçlendirecek noktalara dikkat edin. Önlem almak ile panik yapmak arasında fark vardır.
Ne yapamadığınıza değil neler yapabileceğinize odaklanın. Hayatımızın orta yerine bomba gibi düşmüş bu salgın meselesinin yanında hayatımıza devam etmemiz ve uyum sağlamamız daha da önemli. Günlük hayatınızı ve aktivitelerinizi durdurmayın. Yeni duruma uyumlayıp sürdürün. Bu güne kadar vakitsizlikten yakınarak yapamadıklarınıza mesela..
Sizi iyi hissettiren insanlarla irtibatta kalın. Sohbetlerinizin ana konusunu salgın dışındaki konulara ayırın. Keyif aldığınız ve odaklanma gerektiren aktivite ve uğraşlar yaratın.
Unutmayın dünya tarihindeki bütün felaketler gibi bu da sona erecek ve siz kendi geçmişinizde baş edemem deyip de bir şekilde baş etmenin yolunu bulduğunuz her şey gibi bunun sonuçlarıyla da baş edeceksiniz.
Sağlıkla ve sevgiyle kalın…
Uzm. Psk. Asiye Usta
CBT Psikoloji
www.cbtpsikoloji.com
